Đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, đã cướp đi khoảng 5 triệu sinh mạng trên thế giới hằng năm. Những yếu tố tăng nguy cơ đột quỵ như béo phì, hút thuốc lá và cao huyết áp đã được khảo sát nhưng ảnh hưởng từ môi trường như không khí ô nhiễm chưa được ghi nhận rõ do thiếu bằng chứng. Lần này, các nhà khoa học Anh tại ĐH Edinburgh xem xét và phân tích lại mối liên quan giữa không khí ô nhiễm với chứng đột quỵ và tử vong được ghi nhận trong 103 khảo sát trước đó ở 28 nước.
Mới đây trên tạp chí Y khoa Anh cùng xuất hiện hai nghiên cứu quy mô lớn cho thấy con người tiếp xúc với ô nhiễm bụi không khí có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ; đặc biệt là ở các nước đang phát triển - cũng như làm tăng chứng rối loạn lo âu.
Chất ô nhiễm trong không khí được phân tích bao gồm carbon monoxide, sulphur dioxide, nitrogen dioxide và ozone. Kết quả cho thấy nguy cơ đột quỵ gia tăng đáng kể do ô nhiễm carbon monoxide, sulphur dioxide và nitrogen dioxide. Trong thành phần những thứ độc hại mà ta phải hít thở hằng ngày, đáng lo ngại nhất là các loại bụi siêu nhỏ, được chia thành 2 loại: loại nhỏ hơn 10 micromét (PM10), tức nhỏ hơn từ 6 - 8 lần so với một sợi tóc, là chất thải của những quy trình cơ học như xây dựng; loại nhỏ hơn 2,5 micromét (PM2,5) là chất thải của củi, xăng dầu sau khi bị đốt... Bụi PM10 chỉ gây ảnh hưởng chủ yếu tới đường hô hấp trên (mũi, miệng, hầu, thanh quản). Trong khi đó, bụi PM2,5 có thể “len lỏi” rất sâu vào các “ngóc ngách” của phổi, gây viêm. Phế quản khi ấy tiết ra chất nhớt làm cản trở sự lưu thông không khí, gây các cơn thở dốc.Điều quan trọng là các loại bụi này đều liên quan đến nguy cơ đột quỵ rất cao.
Mức độ ô nhiễm không khí được cho nặng hơn tại các nước có thu nhập thấp và trung bình so với các quốc gia có thu nhập cao. Những nghiên cứu trước đây đã chứng minh không khí ô nhiễm có thể ảnh hưởng đến các tế bào ở hệ tuần hoàn và tăng cường hoạt động của hệ thần kinh giao cảm dẫn tới hẹp mạch máu, tăng huyết áp, hạn chế nguồn máu cung cấp cho mô và tăng nguy cơ đọng huyết khối.
Các chuyên gia cảnh báo tình trạng ô nhiễm không khí nặng ở các nước đang phát triển Ảnh: MEDICAL XPRESS
Cuộc khảo sát thứ hai của các nhà khoa học Mỹ tại 2 ĐH Johns Hopkins và Harvard nhằm khẳng định mối liên quan giữa ô nhiễm không khí với chứng rối loạn lo âu. Tổng cộng có 71.271 phụ nữ từ 57 đến 85 tuổi được khảo sát trong 5 giai đoạn - 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng, 1 năm và 5 năm - trước khi xác định triệu chứng rối loạn lo âu. Nhóm nghiên cứu đã phát hiện mối liên quan giữa ô nhiễm không khí và nguy cơ rối loạn lo âu với bụi không khí PM 2.5 trong khi mối liên quan đó chưa được xác định rõ là do tác động ô nhiễm bụi không khí có kích cỡ từ PM 2.5 đến PM 10. Nhóm cũng nhận thấy triệu chứng rối loạn lo âu xuất hiện phổ biến hơn ở giai đoạn 1 tháng sau khi phơi nhiễm bụi không khí. Rối loạn lo âu là chứng rối loạn tâm thần phổ biến nhất với 16% người trên thế giới từng mắc phải.
Theo chuyên gia về môi trường Michael Brauer tại ĐH British Columbia ở Canada nói rằng 2 nghiên cứu này “khẳng định nhu cầu cấp thiết nhằm quản lý vấn đề ô nhiễm không khí trên toàn cầu và hạn chế ô nhiễm không khí là cách hiệu quả để kéo giảm gánh nặng chi phí bệnh tật do đột quỵ và sức khỏe tâm thần kém”.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét